مشاهير موسيقي سنتي

موسيقي سنتي و اصيل ايران زمين همواره چهره‌‌هاي ماندگار و مشاهير بسياري را به جهانيان معرفي كرده كه هر كدام از آن‌‌ها با آثار ماندگار خود، باعث ترويج و اشاعه‌‌ي اين هنر شده و همچنين جوايز ارزشمندي را در عرصه‌‌هاي بين‌‌المللي كسب كرده‌‌اند. در ادامه نام تعدادي از هنرمندان اين عرصه را ذكر مي‌‌كنيم 

شهرام ناظري

شهرام ناظري موسيقي‌‌دان، آهنگ‌‌ساز و استاد موسيقي مقامي ايران است كه به شواليه شهرت دارد. او 29 بهمن سال 1328 در كرمانشاه به دنيا آمد و در همان كودكي نزد خانواده‌‌ي هنردوست خود به فراگيري اصول اوليه‌‌ي موسيقي و آواز پرداخت و توانست در سن هفت سالگي اولين اجراي خود را در راديو كرمانشاه انجام دهد. او در سال 1345 موسيقي را به صورت حرفه اي زير نظر اساتيدي همچون عبدالله دوامي و محمدرضا شجريان و ساز سه تار را نيز زير نظر نوازندگاني نظير احمد عبادي و جلال ذوالفنون فرا گرفت. وي سال 1354 به عضويت راديو تلويزيون ايران در آمد و ترانه‌‌هاي مختلفي را با همكاري و سرپرستي محمدرضا لطفي، حسين عليزاده و پرويز مشكاتيان اجرا كرد.

شهرام ناظري پس از سال‌‌ها فعاليت در زمينه موسيقي، با تلفيق ادبيات حماسي و عرفاني و اشعار برگرفته از مولانا، سبكي جديد در موسيقي سنتي ايراني به وجود آورد. او همچنين از اولين هنرمنداني محسوب مي‌‌شود كه با استفاده از موسيقي مقامي، اشعار شاهنامه فردوسي را اجرا كرد كه اين ابتكار، در جذب مخاطبين جوان داخلي و خارجي كاملاً موفق بوده است. اين استاد گرانقدر با همكاري بزرگان موسيقي جهان كنسرت‌‌هاي بسياري را در سالن‌‌ها و جشنواره‌‌هاي بين‌‌المللي همچون رويال آلبرت هال لندن، فستيوال آويگنون فرانسه، مؤسسه جهاني موسيقي، فيلارموني آلمان و … برگزار كرد و گام مثبتي در راستاي اشاعه‌‌ي فرهنگ و موسيقي اصيل ايراني برداشت. گفتني است كه او در امور خيريه نيز سابقه درخشاني دارد و درآمد يك سال فعاليت هنري خود را به آسيب‌‌ديدگان پيرانشهر و شين آباد، جزامي‌‌ها و بيماران بي بضاعت سرطاني تخصيص داد.

افتخارات و جوايز:

• كسب جايزه‌‌ي “كونكوز” مربوط به موسيقي فولكلور در سال 1975
• كسب جايزه “بهترين موسيقي عرفاني جهان” در جشنواره فاكس مراكش در سال 1997
• دريافت جايزه ويژه شهر ارواين ايالت كاليفرنيا براي گسترش پيام معنوي مولانا و صلح از طريق زبان موسيقي در سال 2006
• دريافت نشان لژيون دونور از سوي دولت فرانسه در سال 2007
• دريافت نشان شواليه ادب و هنر از طرف دولت فرانسه در سال 2007
• دريافت عنوان هنرمند برتر آسيا از طرف مجمع آسياسوسايتي در سال 2007
• كسب جايزه اسطوره‌‌ي زنده از دانشگاه يو سي ال اي
• دريافت نشان طلايي سماع بارگاه مولانا از دست اسين چلبي (نواده مولانا) در سال 1386 و انتخاب به عنوان رئيس افتخاري مركز مولانا پژوهي دانشگاه سلجوق در ايران
• دريافت كليد طلايي شهر خوي و مقبره شمس در جشنواره بين‌‌المللي شمس تبريزي در سال 1386
• دريافت لوح سپاس از شهرداري شهر ايرواين كاليفرنيا به پاس ترويج پيام معنوي صلح در قالب موسيقي و شعرهاي مولوي
• نام‌‌گذاري روز 25 فوريه سال 2006 به نام “شهرام ناظري” توسط رئيس شوراي شهر و شهردار سن ديه‌‌گو در ايالت كاليفرنيا و دريافت لوح سپاس از كنگره‌‌ي آمريكا
• دريافت تقديرنامه از سوي دانشگاه هاروارد به دليل نقش مؤثر ناظري در معرفي مولوي به دنياي غرب و نوآوري در موسيقي ايراني و جذب مخاطبان غربي

 حسين عليزاده

حسين عليزاده پژوهشگر و نوازنده‌‌ي ساز تار و سه‌‌تار، آهنگ‌‌ساز، رديف‌‌دان و يكي از مشاهير موسيقي اصيل ايراني است. او سال 1330 در تهران متولد شد و دوران تحصيل خود را در دانشكده‌‌ي هنرهاي زيباي دانشگاه تهران و دانشگاه آزاد برلين سپري كرد و اجراي كنسرت را نيز در مركز حفظ و اشاعه‌‌ي موسيقي ايران فرا گرفت. حسين عليزاده از تجربيات اساتيدي همچون هوشنگ ظريف، عبدالله دوامي و محمود كريمي بهره گرفت و با همكاري نوازندگاني نظير محمدرضا لطفي و پرويز مشكاتيان، آثار جاودانه‌‌اي در تاريخ موسيقي سنتي ايران خلق كرد.

او به عنوان يكي از چهره‌‌هاي تحسين شده‌‌ي موسيقي فيلم در ايران شناخته مي‌‌شود. وي توانست با ابداع سازهاي “سالانه” و “شورانگيز”، سبكي جديد در موسيقي سنتي و اصيل ايران زمين به وجود آورد. اين استاد چيره‌‌دست در آموزش و تربيت بسياري از موسيقي‌‌دانان و نوازندگان كشور فعاليت دارد و همچنين با برگزاري كنسرت‌‌ در كشورهاي مختلف، نقش مهمي در ترويج هنر اصيل ايراني ايفا مي‌‌كند.

كتاب‌‌ها

• ده قطعه براي تار 1 تا 4
• آموزش سه‌‌تار، دوره مقدماتي
• آموزش تار و سه‌‌تار، دوره متوسطه
• رديف مقدماتي تار و سه‌‌تار (كتاب سوم هنرستان)
• بوسه‌‌هاي باران (1384)

جوايز

• نامزد دريافت جايزه گِرَمي براي آلبوم‌‌هاي “فرياد”، “بي تو به سر نمي‌‌شود” و “به تماشاي آب‌‌هاي سفيد” در بخش بهترين آلبوم سنتي جهان
• دريافت چهار سيمرغ بلورين بهترين موسيقي فيلم فجر براي فيلم‌‌هاي “گبه”، “زشت و زيبا”، “آواز گنجشك‌‌ها” و “ملكه”
• دريافت جايزه بهترين موسيقي براي فيلم “آسمان زرد كم عمق” از جشن انجمن منتقدان سينماي ايران در سال 1392
• دريافت جايزه‌‌ي دو سالانه موسيقي جهاني آسيا از بنياد مركز موسيقي جهان در سال 1396

لازم به ذكر است كه او در سال 1393 از دريافت نشان شواليه هنر و ادب فرانسه سر باز زد و با انتشار نامه‌‌اي، خود را از دريافت هر نشاني بي‌‌نياز اعلام كرد.

 كيهان كلهر

كيهان كلهر يكي ديگر از بزرگان عرصه‌‌ي موسيقي اصيل ايراني است كه نقش انكارناپذيري در ترويج اين هنر به جهانيان دارد. اين نوازنده‌‌ي چيره دست و آهنگ‌‌ساز توانمند، سال 1342 در كرمانشاه به دنيا آمد و در دوران نوجواني با اركستر راديو تلويزيون كرمانشاه همكاري داشت. او در سن 17 سالگي به ايتاليا سفر كرد و پس از آن به منظور تحصيل در رشته‌‌ي آهنگ‌‌سازي راهي كشور كانادا و دانشگاه كارلتون اتاوا شد. تخصص وي نوازندگي ساز كمانچه است و همچنين در زمينه‌‌ي آهنگ‌‌سازي موسيقي متن فيلم فعاليت مي‌‌كند. كلهر علاوه بر ساز كمانچه به سازهاي سه‌‌تار، تنبور و شاه‌‌كمان كه ساز ابداعي خود اوست تسلط دارد.

كيهان كلهر در كنار بسياري از بزرگان موسيقي سنتي ايراني همچون محمدرضا شجريان، شهرام ناظري، حسين عليزاده و همچنين گروه دستان به نوازندگي پرداخته است. اجراهاي او با همكاري نوازندگان بزرگ غربي و شرقي نظير “شجاعت حسين خان”، “كوارتت كرونوس”، “اردال ارزنجان” و “يويو ما”، نقش زيادي در معرفي و ترويج موسيقي اصيل ايراني به ساير ملل داشته است و از اين رو به شهرتي جهاني دست يافت به گونه‌‌اي كه بسياري از بزرگان اين عرصه او را جهاني‌‌ترين مرد موسيقي ايران ياد مي‌‌كنند. استاد كيهان كلهر در سال 2017 به همراه گروه جاده ابريشم برنده‌‌ي جايزه گِرَمي در بخش بهترين موسيقي جهاني شد.

 كوتاه سخن اينكه …

موسيقي سنتي در واقع نشان دهنده‌‌‌‌ي بخشي از فرهنگ و هويت ملي هر جامعه است و اشعار و سروده‌‌هاي جاي گرفته در پيكر آن، برآيند فكري و اعتقادات هنرمند را بيان مي‌‌كند. موسيقي سنتي، نواحي و مقامي ايران نيز گنجينه‌‌اي نفيس از نغمه‌‌هاي پر‌‌محتوا و روح‌‌پرور است كه مشاهير و بزرگان فقيد و معاصر آن همواره با آثار و ابداعات خود تحسين مجامع بين‌‌المللي را بر‌‌انگيخته‌‌اند. موسيقي سنتي و اصيل ايراني، در عرصه‌‌هاي جهاني از اعتبار خاصي برخوردار بوده تا جايي كه رديف موسيقي سنتي ايران به عنوان ميراث فرهنگي و معنوي در سازمان يونسكو به ثبت رسيده است. بنابراين انتظار مي‌‌رود با توجه بيشتر به اين هنر و برپايي جشنواره‌‌هاي موسيقي‌‌ محلي و قومي و همچنين گسترش آيين‌‌هاي موسيقايي، بستري براي حفظ و اشاعه‌‌ي فرهنگ اصيل ايران زمين، فراهم گردد.